การป้องกันปัญหาตกเลือดหลังคลอดในห้องคลอด

ชื่อเรื่อง การป?องกันป?ญหาตกเลือดหลังคลอดในห?องคลอด
(ทีมสหหลายหัวร?วมชัวร?ลดป?ญหาตกเลือด)
ผู้จัดทำ ชุลีพร วิมลสิทธิพงศ? และคณะ
หน่วยงาน งานห?องคลอด โรงพยาบาลส?งเสริมสุขภาพ ศูนย?อนามัยที่ 3
การบ?งชี้ความรู?
การคลอดทางช?องคลอดของมารดาที่มีการสูญเสียเลือดมากกว?า 500 มิลลิลิตร เป?นข?อบ?งชี้ว?ามีภาวะ
ตกเลือดหลังคลอด การตกเลือดหลังคลอดจะทําให?มารดาเกิดภาวะความดันโลหิตต่ํา ชีพจรเร็ว ซีด อ?อนเพลีย
มีอาการซึมเศร?าหลังคลอด และมีภาวะแทรกซ?อนอื่นเกิดขึ้นตามมา เช?น โรคกล?ามเนื้อหัวใจตาย ภาวะเลือดไม?
แข็งตัวและเสียชีวิตในที่สุด ซึ่งการตกเลือดหลังคลอดเป?นสาเหตุการตายที่พบบ?อยที่สุดของมารดาทั่วโลก มี
การประมาณว?าทุกๆ 4 นาทีจะมีการเสียชีวิตของมารดา 1 ราย (ACOG, 2006) การตายของมารดาในทวีป
เอเชียพบว?าร?อยละ 30.8 ของมารดาที่เสียชีวิตเกิดจากภาวะตกเลือดหลังคลอดซึ่งมักเกิดขึ้นภายใน 24 ชั่วโมง
แรก (สุธิต คุณประดิษฐ?, 2554) สถิติจากสํานักส?งเสริมสุขภาพ กรมอนามัย กระทรวงสาธารณสุข พบว?า มีการ
เสียชีวิตของมารดาจากภาวะตกเลือดหลังคลอดของประเทศไทยตั้งแต?ป? 2548-2550 เป?นร?อยละ 18.07,
9.54, 11.98 ตามลําดับ
ภาวะตกเลือดของมารดาที่คลอดทางช?องคลอด เป?นตัวชี้วัดคุณภาพงานบริการที่สําคัญมากอีกตัวหนึ่ง
ของงานห?องคลอด สําหรับงานห?องคลอดของโรงพยาบาลส?งเสริมสุขภาพ ศูนย?อนามัยที่ 3 ได?มีการพัฒนา
กระบวนการดูแลป?องกันมารดาตกเลือดในห?องคลอดมาอย?างต?อเนื่อง เริ่มต?นจากการเปลี่ยนการประเมิน
ปริมาณเลือดที่ออกทางช?องคลอดด?วยการคาดคะเนของผู?ทําคลอดจากผ?าที่เป??อนเลือด มาเป?นการใช?ถุงวัด
ปริมาณเลือดที่ออกทางช?องคลอดด?วยนวัตกรรมถุงตวงเลือดแบบมี scale บนถุง ทําให?ประเมินการสูญเสีย
เลือดที่ออกทางช?องคลอดได?รวดเร็วและแม?นยําขึ้น การให?ยากระตุ?นการหดรัดตัวของมดลูกเพิ่มเมื่อมี
เลือดออกทางช?องคลอดมากกว?า 500 มิลลิลิตร การใช?อุปกรณ?ช?วยคลอดเฉพาะมารดาที่มีความจําเป?นเท?านั้น
เพื่อลดการฉีกขาดของช?องคลอด แต?อย?างไรก็ตามอัตราการตกเลือดของมารดาหลังคลอดก็ยังพบว?ามีจํานวน
สูงขึ้น โดยในป? 2557 พบร?อยละ5 ป? 2558 ร?อยละ 4.43 และป? 2559 ร?อยละ 8.79 ซึ่งเมื่อทําการเก็บ
รวบรวมสาเหตุของการตกเลือดที่พบในห?องคลอดป? 2559 พบว?า สาเหตุส?วนใหญ?เกิดจากมดลูกหดรัดตัว
ผิดปกติร?อยละ 56.09 การฉีกขาดของช?องคลอดร?อยละ 34.15 กลไกการแข็งตัวของเลือดผิดปกติร?อยละ 7.32
และรกค?างรกติดแน?นร?อยละ 2.44
งานห?องคลอดจึงได?ร?วมกันพัฒนาแนวทางการดูแลป?องกันมารดาตกเลือดหลังคลอดในห?องคลอดเพื่อ
ปรับปรุงการพยาบาลดูแลมารดาที่คลอดบุตรไม?ให?เกิดภาวะแทรกซ?อนและเสียชีวิตจากการคลอด