ผลการศึกษาความชุกของภาวะโลหิตจางจากการขาดธาตุเหล็กในทารกอายุ6เดือนที่ได้รับนมแม่อย่างเดียว และที่ไม่ได้รับนมแม่อย่างเดียว

ชื่อเรื่อง ผลการศึกษาความชุกของภาวะโลหิตจางจากการขาดธาตุเหล็กในทารกอายุ 6 เดือน ที่
ได้รับนมแม่อย่างเดียว และที่ไม่ได้รับนมแม่อย่างเดียว
หน่วยงาน งานตรวจสุขภาพเด็กดี คลินิกกระตุ้นพัฒนาการ
รายชื่อผู้จัดทำ
1.นายแพทย์ชัยวัฒน์ อภิวันทนา
2.นางพรทิพย์ รักคำมี
3.นางสุจิตรา บางสมบุญ
4.นางวิราวรรณ โพธิ์งาม
5.นางจรัสศรี หัวดง
6.นางสาวสุมินตรา ภมรพล
7.นางฉวีวรรณ ชื่นนคร
8.นางสาวสุอัจฉรา แสงวิเศษ
เหตุผลและที่มา
ตามที่ปัจจุบันองค์การอนามัยโลกแนะนำให้เลี้ยงทารกด้วยนมแม่อย่างเดียวจนถึงอายุ 6 เดือนนั้น
จากการศึกษาของสุวรรณา แท้วิริยะกุล(2550)เรื่องการศึกษาเปรียบเทียบสภาวะความเข้มข้นของเม็ดเลือด
แดงของทารกอายุ 6 เดือน ในกลุ่มที่ได้รับนมแม่อย่างเดียวและกลุ่มที่ไม่ได้รับนมแม่อย่างเดียว พบว่ามี
แนวโน้มให้เห็นว่าทารกที่ได้รับนมแม่อย่างเดียว 6 เดือน มีภาวะโลหิตจางเพียงร้อยละ 4.2 และไม่มีข้อบ่งชี้
ว่าเป็นจากการขาดธาตุเหล็ก ในขณะที่กลุ่มที่ไม่ได้รับนมแม่อย่างเดียวมีภาวะโลหิตจางร้อยละ 12.8 มี
ตัวชี้วัดว่าขาดธาตุเหล็กร้อยละ 80 ส่วนการศึกษาของอรัญญา ปิกเกษม(2555)พบว่าในทารกอายุ 6 เดือนที่
เลี้ยงลูกด้วยนมแม่เพียงอย่างเดียวมีภาวะขาดธาตุเหล็กประมาณร้อยละ 6 - 18
ธาตุเหล็กเป็นองค์ประกอบสำคัญในการสร้างเม็ดเลือด หน้าที่หลักของธาตุเหล็กในเม็ดเลือดแดงคือ
นำออกซิเจนจากปอดไปยังส่วนต่างๆของร่างกายและมีความจำเป็นสำหรับการเจริญเติบโตของระบบประสาท
จึงมีผลต่อพัฒนาการและการเรียนรู้ ทารกที่มีภาวะซีดจากการขาดธาตุเหล็กจะมีพัฒนาการและการ
เจริญเติบโตช้ากว่าปกติ ปริมาณธาตุเหล็กในนมแม่มีเพียงประมาณ 0.2-0.4 มก./ลิตร(อรัญญา ปิกเกษม
,2555)ธาตุเหล็กในนมแม่ถูกดูดซึมได้ดี ทารกจึงได้ธาตุเหล็กเพียงพอเมื่อได้รับนมแม่อย่างเดียวถึงอายุ 4 เดือน
ซึ่งไม่ถึง 6 เดือน จึงพบว่าปัญหาการขาดธาตุเหล็กอาจพบได้ในทารกที่กินแต่นมแม่(อรัญญา ปิกเกษม,2555)
จากข้อมูลสถานการณ์กลุ่มมารดาที่เลี้ยงลูกด้วยนมแม่ของงานตรวจสุขภาพเด็กดีกลุ่มที่ได้รับนมแม่
เพียงอย่างเดียวตามปีงบประมาณ 2553,2554,2555 มีดังนี้ 34.3%,39.5%และ43.3%ตามลำดับโดยมี
แนวโน้มสูงขึ้น แต่ทางงานตรวจสุขภาพเด็กดียังไม่มีการวิเคราะห์ข้อมูลว่าเด็กกลุ่มที่ได้รับนมแม่อย่างเดียวกับ
กลุ่มที่ไม่ได้นมแม่อย่างเดียวว่ากลุ่มใดจะเกิดภาวะโลหิตจางจากการได้รับธาตุเหล็กไม่เพียงพอ ซึ่งอาจ
ก่อให้เกิดปัญหากับเด็กต่อไป
ดังนั้นงานตรวจสุขภาพเด็กดี กลุ่มงานการพยาบาล โรงพยาบาลส่งเสริมสุขภาพ ศูนย์อนามัยที่ 8 ใน
ฐานะเป็นหน่วยงานในส่วนภูมิภาคของกรมอนามัย มีภารกิจรับผิดชอบดำเนินงานด้านการส่งเสริมุขภาพและ
อนามัยสิ่งแวดล้อมโดยมีนโยบายด้านการส่งเสริมการเลี้ยงลูกด้วยนมแม่อย่างเดียวเป็นเวลา 6 เดือนและควบคู่
กับการกินอาหารตามวัยนานถึง 2 ปีหรือมากกว่า มีมารดาที่พาเด็กอายุ 6 เดือนมารับบริการที่งานตรวจ
สุขภาพเด็กดีเป็นจำนวนมาก จากการคัดกรองภาวะซีดโดยใช้ความเข้มข้นของเม็ดเลือดแดง อาศัยเกณฑ์
ภาวะซีด ถ้าทารกมีค่า Hct ต่ำกว่า 33%(สุวรรณา แท้วิริยะกุล,2550)พบว่ามีภาวะซีดร้อยละ 20ใน
ปีงบประมาณ 2555 งานตรวจสุขภาพเด็กดี กลุ่มงานการพยาบาล โรงพยาบาลส่งเสริมสุขภาพ ศูนย์อนามัยที่8 จึงมีความสนใจศึกษาความชุกของภาวะโลหิตจางจากการขาดธาตุเหล็กในทารกอายุ 6 เดือนที่ได้รับนมแม่
อย่างเดียว และที่ไม่ได้รับนมแม่อย่างเดียว เพื่อเป็นแนวทางในการให้คำปรึกษาแนะนำต่อไป
วัตถุประสงค์ของการจัดการความรู้
1. เพื่อศึกษาความชุกของภาวะโลหิตจางจากการขาดธาตุเหล็กของเด็กกลุ่มได้รับ
นมแม่อย่างเดียว
2. เพื่อศึกษาความชุกของภาวะโลหิตจางจากการขาดธาตุเหล็กของเด็กกลุ่มที่ไม่ได้รับ
นมแม่อย่างเดียว
ผลที่คาดว่าจะได้รับ
1. เพื่อใช้เป็นแนวทางในการแก้ปัญหาด้านการส่งเสริมการเลี้ยงลูกด้วยนมแม่
2. เพื่อพัฒนางานด้านการส่งเสริมการเลี้ยงลูกด้วยนมแม่